КУУда К.Карасаевдин 120 жылдыгына арналган илимий-тажрыйбалык конференция болуп өттү

2021-жылдын 26-январь күнү башкы имараттагы санариптик технологиялар борборунда кыргыздын алгачкы лексикографы, УИАнын ардактуу академиги Кусейин Карасаевдин 120 жылдыгына арналган "Даанышман баскан даңктуу жол" аттуу илимий-тажрыйбалык конференция болуп өттү. Кыргыз филологиясы факультетинин деканы Бактыбек Жайлообаев алып барган жыйынды мамлекеттик тил жана тарбия иштери боюнча проректор Садык Алахан (Тиллебаев) ачып, куттуктоо сөзүн айтты.
Проректордун сөзүнөн кийин кыргыз элинин улуу мудариси жөнүндө кыргыз филологиясы факультетинин студенттери тарабынан даярдалган видео-тасма көрсөтүлүп, Кусейин Карасаев тууралуу эскерүүлөр айтылып, төмөндөгү баяндамалар окулду:
- Мелис Абакиров - КР эл жазуучусу: "Молдо Кылычтын жана Осмонаалы Сыдык уулунун китептеринин жарыяланышына К.Карасаевдин өзгөчо камкордугу"
- Тенти Орокчиев - КР маданиятына эмгек сиңирген ишмер: "К.Карасаев аксакал менен болгон маектер"
- Гүлжамал Жаманкулова - кыргыз филологиясы фаультетинин профессору: "К.Карасаев - лексикограф"
-
Ишенбек Султаналиев - ф.и.к., профессор: "Кыргыз тилинин орфографиялык сөздүгү боюнча сунуштар"
-
Абакиров Курманбек - ф.и.к., доцент, кыргыз адабияты кафедрасынын башчысы: "К.Карасаевдин Караколдогу ишмердүүлүгү"
- Алишер Ибраимов - "К.Карасаевдин 120 жылдыгынын Кыргызстанда белгилениши".
Конференциянын жүрүшүнөн репортаж
К.Карасаев тууралуу кыскача маалымат
Кыргыз элинин улуу мудариси, КР УИАнын ардактуу академиги, профессор Кусейин Карасаев 1901-жылы Түп районунун Кең-Суу айылында төрөлгөн. Жаш кезинде эски мусулман мектебинен, 1914-жылы Каракол шаарында орус-тузем мектебинен окуган. 1916-жылы качкындар менен кошо Кытай жерине барып, 1921-жылы Ысык-Көлго кайтып келет да, Кең-Суу айылревкомунда катчы болуп иштейт. 1924-жылы Ташкендеги Казак-кыргыз эл агартуу институтунда окуп жүргөндө «Эркин-Тоо» газетинде котормочулук, корректорлук иштерди аткарат. 1928-жылы Ленинграддагы Енукидзе атындагы Чыгыш элдери нститутуна кирип, 1931 -жылы түркология факультетин бүтүрүп чыгат. 1931-40-жылы Кыргыз маданий-курулуш илим изилдөө институтунда, 1941-55-жылдары Тил, адабият жана тарых институтунда илимий кызматкер, 1951-74- жылда Кыргыз мамлекеттик университетинде (азыркы Ж.Баласагын атындагы КУУда) доцент, профессор болуп эмгектенген.
К.Карасаев кыргыздын бардык алфавиттерин, алиппелерин түзүүгө катышкан. 1927-жылы И.Арабаев менен бирдикте чоңдор үчүн «Жаңылык» жана «Сабат ачкыч» деген алиппелерди жазган.
К.Карасаев - Кыргызстандагы сөздүк түзүү илимине (орфографиялык, кош тилдүү котормолуу сөздүктөрдү, лингвистикалык-этимологиялык сөздүктөрдү) негиз салгандардын бири.
1938-жылы «Кыргыз тилинин орфографиялык (имласынын) сөздүгүн» жазууга катышып, 1956-жылы Ю.Яншансин менен
«Орфографиялык сөздүктү» түзөт. Кийин аны толуктап, эки жолу бастырып (1966,1983) чыгарган. 1971-жылы А.Карасаева менен бирге «Түгөйлүү сөздөр» деген эмгекти жазган.
Кош тилдүү-котормолуу сөздүкторү: 1938- жылы «Кыргызча-орусча-кыргызча создүк» (И.А.Батманов менен бирге), 1944-жылы «Русско-киргизский словарь» (Ж.Шүкүров, К.К.Юдахин менен бирге), 1957-жылы «Русско-киргизский словарь» (башкалар менен бирге), «Кыргызча-орусча сөздүктү» түзүүгө катышкан.
Лингвистикалык-этимологиялык создүктөрү:
1986: «Өздөштүрүлгөн сөздөр»;
1987: «Накыл сөздөр» (2 китеп);
1990: «Камус наама»: («Манас» сөздүгү);
1992: «Камус наамадан жороп»;
1996: «Камус нааме»;
1998: «Миң түркүн суроого миң түркүн жооп» ж.б.
Кыргыз фольклористикасы, адабият таануу, котормо теориясынын телчигишине да салым кошкон. К.Карасаев «Манас», «Кыргыз ырларынын түзүлүшү», «Котормо жайында» деген макалаларды жарыялап, «Семетей» дастанын, жомокторду жыйнап, аларды жазып алган. А.М.Г орький, А.Радищев, Л.Крючковский, Р.Тагор, Го-Мо-Жо сыяктуу жазуучулардын чыгармаларын кыргыз тилине которгон.
К.Карасаев тил илимине, эл агартуу жана басма иштерине кошкон салымы үчүн Эмгек Кызыл Туу ордени, биринчи даражадагы «Манас» ордени, медалдар, Кыргыз ССР Жогорку Советинин Ардак грамотасы менен сыйланган. Эл аралык «Даанышман», К.Тыныстанов атындагы мамлекеттик сыйлыктарды алды. “Кыргыз Республикасынын илимине эмгек сиңирген ишмер” деген ардактуу наамга татыктуу j болду.
КУУнун түзүмдөрүндөгү жаңылыктар
- Педагогика факультетинин ага окутуучусу Кабылова Света онлайн-тарбиялык саат өттү
- Педагогика факультетинин ага окутуучусу Кабылова Света онлайн-ачык сабак өттү
- Педагогика факультетинин улук окутуучусу Сапынова Айзуура "Өлкө таануу" сабагынан тарбиялык саат өттү
- Тарых жана чөкөм таануу факультетинде студенттер арасында футбол боюнча жолдоштук мелдеш болуп өттү
- Журналистика факультетинин студенттери белгилүү журналисттер Азиат Жекшеев жана Эрулан Кокулов менен жолугушту
- Матфактын "Жаңы муун" дебаттык клубуна жаны мүчөлөр кабыл алынды
- Тарых жана чөлкөм таануу факультетинин 2-курс студенттери "Бурана" тарыхый комплексине барып келишти
- МжМБ факультетинин студенттери "Кулатуу Эртаймаш" федерациясынын президенти менен жолугушту
- Педагогика факультетинде профсоюз лидери алмашты
- 18.09.2019: Педагогика факультетинде старосталардын жыйыны болуп өттү
- Айтматов - котормо ааламында
- Профессор Гүлжамыш Абдымомунова "Жаштык мезгилдин психологиясы" боюнча ачык сабак өттү
- Геофакта "Декандын кубогу" ойнотулду
- Матфактын студенттери №7-жатаканадагы жаңы жылдык кечеге активдүү катышты
- Коррупцияга каршы иш чарада физфактын студенттери алдыга чыгышты
- Геофактын студенттери Панфилов мектеп-интернатына барып келишти
- Поэзия - менин жан дүйнөм!
- Кыргыз филологиясы факультетинде "Айтматов жана сахна" аттуу сынак өткөрүлдү
- Юрфактын студенттери Жогорку Кеңеште экскурсияда болушту
- Математика жана информатика факультети - футбол боюнча “КУУнун чемпиону”
- ЭККМКнын кызматкери КЕФтин студенттерине коррупцияга каршы күрөшүү боюнча лекция окуду
- Журфактын студенттери "Миң кыял" радиосунун түз эфирине катышып келишти
- Матфак - волейбол боюнча КУУнун чемпиону!
- №5-жатакананын жашоочулары “Аалам жылдызы – Айтматов” аттуу таймаш өткөрүштү
- Кыргыз филологиясы факультетинин студенттери "Манас-Ордого" барып келишти
- Математика жана информатика факультети - волейбол боюнча КУУнун чемпиону!
- КУУнун студенттери “Тоолуктардын ток-шоусуна” катышты
- КУУнун студенттери акын Сапарбаев Турдакун менен жолугушту
- Кыргыз филологиясы факультетинде "Айтматов ааламына саякат" аттуу интеллектуалдык оюн өткөрүлдү
- Физфактын деканы жеңүүчү студентти куттуктады
- Матфактын активисттери КМТУдагы көргөзмөдө болушту
- Спортсмен–агартуучулар
- Коопсуздук - башкы максат
- Чет тилдер факультетинде "Түркия Республикасына 95 жыл" аттуу иш чара болуп өттү
- Матфактын студенттери китеп дүйнөсү менен дайыма байланышта
- Матфактын жамааты окутуучу Асанкулова Айперини куттуктайт!
- Физика жана электроника факультетинде футбол боюнча Декандын кубогу ойнотулду
- Физфакта Мугалимдер күнүнѳ карата чакан концерт ѳткѳрүлдү
- Кыргыз филологиясы факультетинин студенттери факультеттин окутуучуларын куттукташты
Администратордон
Студенттердин ?-лору
- Рыскелдиева Айдай 10.02.2021 23:01
-
Калыкова
30.01.2021 19:56
Саламатсыздарбы? Почему стипендиатам не выплачиваются стипедии. Из бюджета же начисляются же средства.
-
Сатылганов Максат
27.01.2021 22:47
Здравствуйте,на 2-пересдаче сколько будет вопросов и сколько баллов дадут за правильные ответы ?
Абитуриенттердин ?-лору
-
Зарина
21.02.2021 09:03
Саламатсызбы!ме н 3-чу курстан кийин окуубай калгам.Русская филология факультети 2005ж. Кайра улантсам ...
-
Нур
24.12.2020 19:15
Саламатсызбы Мен эконом факта (банковское дело) 2курста окуйм. 3курста финансы и кредит болумуно ...
-
Илгиз
23.12.2020 19:20
Саламатсызбы КНУ да через Казахстан тапшырса болобу? Сырттан окуу бөлүмү.
Бүтүрүүчүлөрдүн ?-лору
-
Akbata Smagulova
06.01.2021 16:59
Salamatsyzby. Urmattu Bekibaev Samat Esenzanovicz. Maga Dipomdu zashitany zazganga chon jardam sizge ...
-
Усон Эргешов
21.12.2020 17:10
Саламатсызбы Урматтуу! Ж. Баласагын атындагы Куунун директоруна кайрылуум бар болчу Менин иним Оштогу ...
-
G.K
12.11.2020 21:42
Добрый день. Я училась в 1994-1998гг. в КГНУ на факультете ин.языков. Мне нужна справка о том, что ...
Пикирлер жана сунуштар
-
Ырыскул
24.05.2020 10:43
Пересдача тапшырып жатканда жетише албай убакыт бүтүп калып,балл жетпей калды, дипломная защитага ...
Көп окулган материалдар
- Абитуриент суроолору
- КУУнун түзүмдөрүнүн e-mail маалымдамасы
- Адреса учебных корпусов КНУ (обновлен 01.09.2017)
- КУУнун тарыхы (15.09.2012 жаңыланды)
- КУУнун жалпы мүнөздөмөсү (29.03.2016 карата)
- Ч. Айтматов. "Тоолор кулаганда (Кызкайып)". 1-бөлүк
- Бүтүрүүчүнүн суроолору
- Студенттин суроолору
- "Манас" эпосунун кыскача мазмуну
- Новости сайта
Толугу менен...